- فصلنامه علمي

از دیرباز، عشایر ایران به لحاظ نوع زندگی و معیشت خود، یعنی دامپروری متحرک یا کوچ‌روی، مسکن خود را به صورت قابل حمل، مقاوم، سبک و با قابلیت نصب و جمع سریع ساخته‌اند. گونه‌شناسی سیاه‌چادرهای عشایری ایران به عنوان بخشی از مطالعات میراث معماری ایران از جنبه‌های مختلف دارای اهمیت است؛ سیاه‌چادر عشایری، از مصالح بوم آورد با ساختار سبک و مقاوم در برابر شرایط مختلف جوی و حمل و نقل مداوم، بصورت خودکفا توسط عشایر تهیه می‌گردد، و اجزاء آن قابل بارگیری بر روی چهارپایان است. از دیگر جنبه‌های مهم و قابلیت‌های آزموده شده عشایری، تغییر فرم و ساختار آن در اوقات و فصول مختلف سال با عناصر مشخص و ثابت است، که در چهار حالت تابستانه، زمستانه، کوچ‌روی و تغییر سریع در بارندگی‌های پیش‌بینی نشده، است. سادگی، انعطاف، سرعت برپائی و اقتصادی بودن از دیگر وجوه اهمیت سیاه‌چادر‌های عشایر است. با توجه به ماهیت پژوهش و اقتضای فهم خصوصیات معماری کوچ، انجام این تحقیق تحت «روش تحقیق توصیفی» جهت تصویرسازی ماهیت و وضعیت سیاه‌چادر ایل قشقائی انجام شد. از زیرشاخه‌های روش تحقیق توصیفی، از نوع «پیمایشی» و «روش مقطعی» استفاده شد، که به منظور گردآوری داده‌ها درباره خصوصیات سیاه‌چادر ایل قشقائی، در یک مقطع زمانی یک ساله از «نمونه‌گیری نظری هدفمند» بهره گرفته شد. برای انجام این پژوهش، علاوه بر مطالعات کتابخانه‌ای، مطالعات میدانی بر روی فرم، شیوه ساخت و عناصر سیاه‌چادرهای ایل قشقائی که محدوده کوچروی و قشلاق و ییلاق آنان از جنوب استان اصفهان تا فارس و بوشهر و خوزستان صورت گرفته است. اهمیت گونه‌شناسی سیاه‌چادر ایل قشقائی در این است که سیاه‌چادرهای ایل قشقائی، تنها گونه سیاه‌چادر با فرم مکعب شکل در حالت تابستانه در دنیا است. یافته‌های این پژوهش در حوزه مطالعات معماری ایران، علاوه بر ثبت بخشی از میراث فرهنگی و معماری ایران، که رو به فراموشی هست، می‌تواند الهام‎بخش ایده‌های جدید برای طراحی نوین معماری چادری با زمینه فرهنگی باشد.

واژه‌های کلیدی: معماری، سیاه‌چادر، ایل قشقائی، گونه‌شناسی.

     

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

---

---