1- دانشگاه شهید بهشتی ، sh_changizi@yahoo.com
2- دانشگاه شهید بهشتی
چکیده: (51 مشاهده)
منابع کهن فارسی از زمرهی مهمترین منابع برای شناختن معماری گذشتهی ایران به شمار میرود. از جملهی این متون کتاب نزهتنامه علایی اثر شهمردانبن ابیالخیر است که در سالهای پایانی سدهی پنجم هجری تألیف شده است. این کتاب دایرهالمعارفی از علوم رایج در آن روزگار است و شامل موضوعات متنوعی چون اقسام حیوانات، نباتات، جواهر، حساب، نجوم، هنرهای دستی و.... میشود. موضوع این مقاله استخراج، دستهبندی و بررسی اصول و مقولاتی در کتاب نزهتنامه است که به کار مباحث نظری معماری میآید. تحقیق با روش تفسیری و به شیوهی قرائت و فهم و تفسیر کتاب نزهتنامه به واسطهی خود متن انجام شده است، لذا محور این تحقیق کتاب نزهتنامه بوده و فقط برای شناخت بیشتر و استدلال بهتر به منابع درجه دوم رجوع شده است. محصول این تحقیق در سه باب سامان یافته است. باب اول به زمینه و زمانهی کتاب اختصاص دارد و در آن مختصری از جایگاه نزهتنامه و نویسندهی آن طرح شده است. در باب دوم اصول غالب کتاب راجع به جهان و انسان مطرح و دستهبندی میشود. این اصول مبانیای برای باب سوم وضع میکند که اصول مستخرج از کتاب راجع به معماری است، شامل: شأن معماری، کشف حکمتها و معانی، مراعات وقت، شناختن طبایع و اعتدال، هماهنگی صورت و معنای نیکو. مطابق جهان نزهتنامه، معماری در زمرهی صناعات شریف است. معمار لازم است بر وقتهای سعد و نحس و طبایع مختلف در کار خود واقف باشد، بر فنون کار خویش مسلط باشد تا بتواند بنایی نیکو برآورد، در پی حکمتها و معانی باشد و سعی کند اصل اعتدال را در معماری به جا آورد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
معماري و شهرسازي