- فصلنامه علمي

کتیبه وقف آب مباح در مسجد جامع اصفهان یکی از وقف نامه­های ارزشمند دوره صفویه است. مضمون کتیبه­ فوق  اشاره به نام امیر اصلان بن رستم سلطان لَلِه افشار ارشلو دارد که در زمان شاه طهماسب اول، با حفر نهری، آب مباح را به مسجد آورده و آن را وقف بر این بنا کرده است. این پژوهش برای نخستین بار با هدف تحلیل کتیبه فوق و پاسخ به دلایل انتقال آب به مسجد جامع اصفهان و گمانه زنی مسیر آن به تحریر در آمده است. روش تحقیق فوق توصیفی- تحلیلی است که بر اساس مطالعات کتابخانه­ای و میدانی صورت گرفته است. همچنین داده­های پژوهش بر پایه اطلاعات میدانی(خوانش کتیبه) و اطلاعات کتابخانه­ای(اسناد تصویری، کتاب­ها و مقاله­ها) جمع آوری شده است. نتایج پژوهش فوق نشان می­دهد که شرایط سیاسی، اجتماعی دوره صفویه وگسترش وقف سبب تشویق و ترغیب بسیاری از حاکمان و درباریان در جهت انجام عمل وقف شده و همچنین نقش و نفوذ علما در ساختار سیاسی و اجتماعی در دوره صفویه  نیز نقش مهمی در این زمینه داشته است. کسب ثواب اخروی و بر جا گذاشتن نام نیک از خود نیز یکی دیگر از انگیزه­های واقفان برای وقف بوده است. همچنین در مورد گمانه زنی مسیر فوق به نظر می­­­­رسد نهر فوق نهری مستقل صرفاَ در جهت جاری ساختن آب در مسجد جامع اصفهان شکل گرفته و با پایتخت شدن شهر اصفهان و ساخت طرح جامع شهری، کتیبه فوق به دلایل پنهان کاری و یا سهل انگاری در مسجد پنهان شده و همین امر سبب از بین رفتن نهر فوق شده است، و به همین دلیل است که در دوره های بعد هیچ گاه به عبور نهرآبی روان از درون مسجد  جامع اصفهان اشاره نشده است.

واژه‌های کلیدی: کتیبه آب مباح، مسجد جامع اصفهان، وقف، مادی فدن، صفویه

     

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

---

---