فصلنامه علمی مرمت و معماری ایران
سال 10، شماره 21 - ( بهار 1399 )
جلد 10 شماره 21 صفحات 26-13 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
taghavi nejad B. Typology of the Form and the Role of the Frames Covered in the Stucco Decorations Made during 8th Century in Iran. mmi 2020; 10 (21) :13-26
URL: http://mmi.aui.ac.ir/article-1-636-fa.html
URL: http://mmi.aui.ac.ir/article-1-636-fa.html
تقوی نژاد بهاره. گونه‌شناسی فرم و نقش قابهای نهفته در تزئینات گچ‌بری قرن هشتم هجری در ایران. نشريه علمي مرمت و معماري ايران. 1399; 10 (21) :13-26
دانشگاه هنر اصفهان ، b.taghavinejad@gmail.com
چکیده: (3868 مشاهده)
تزئینات گچ‌بری در قرن هشتم هجری، یکی از شاخص‌ترین تزئینات معماری این عصر به شمار می‌روند که سبب شده تا دوره ایلخانی، به عصر گچ نیز شهرت یابد. این گچ‌بری‌ها در اکثر قسمت‌های بناهایی با کاربری‌های مختلف اعم از؛ نمای خارجی، لچکی و طاق‌نمای محراب، سطوح دیوارها و حاشیه‌ها به اجرا درآمده و به‌گونه‌ای باشکوه به لحاظ طرح‌ها و تکنیک‌های ساخت، اجرا شده‌اند. با نگاهی موشکافانه درمی‌یابیم که این گچ‌بری‌ها، دارای ویژگی‌های بصری متعددی بوده که می‌توانند مبین ویژگی‌های سبکی تزئینات گچ‌بری در دوره مذکور باشند. این پژوهش، با هدف معرفی و بررسی انواع قاب‌ها یا فرم‌های نواری شکل در لابه‌لای تزئینات گیاهی و کتیبه‌ها در گچ‌بری‌های قرن هشتم هجری آغاز شد تا به بررسی ساختار کلی و تزئینات موجود بر این فرم قاب‌مانند بپردازد. لذا، مهم‌ترین پرسش این پژوهش این است که انواع قابهای نهفته در تزئینات گچ‌بری بناهای قرن هشتم هجری کدام بوده و این قاب‌ها از حیث تنوع فرم/شکل و تزئینات، چه ویژگی‌هایی دارند؟ گردآوری اطلاعات، با استناد به مطالعات میدانی گسترده (عکاسی- طرح خطی تصاویر) و منابع مکتوب انجام شده است که روشی تاریخی- توصیفی و رویکردی تطبیقی دارند. نتایج حاصله، که از بررسی 11 بنای متعلق یا منسوب به قرن هشتم هجری از 5 استان کشور به‌دست آمده، حاکی از آن هستند که یک فرم دالبُری نواری شکل و قاب‌مانند، در لابه‌لای تزئینات پُرکار و پیچیده گیاهی پنهان شده که حضور مستمر و متنوع آن سبب شده تا بتوان آن را به‌عنوان یکی از ویژگی‌های سبک‌شناختی تزئینات گچ‌بری در قرن هشتم هجری قلمداد کرد. این فرم که به اشکال محرابی، مُداخل، قاب‌قابی، دالبُری با چین و شکن‌ها و زوایای گِرد یا تیز طراحی شده است، علاوه بر آنکه به تقسیم‌بندی کادری (حاشیه، طاق‌نما و ...) که در آن قرار گرفته کمک نموده، گاه به‌صورت ساده و فاقد تزئین و عمدتاً با استفاده از کتیبه‌های کوفی تکرارشونده‌ای، حاوی عبارت/ شعار «الملک‌لله» تزئین شده که جلوه بصری منحصری را ایجاد نموده است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
معماري و شهرسازي
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |