سال 9، شماره 20 - ( زمستان 1398 )
جلد 9 شماره 20 صفحات 40-21 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
taghavi nejad B. The Comparative Study of Geometric Ornaments of Plaster Mihrabs Created during Seljuk Period versus the Ones Created during Ilkhanid Period in Iran. mmi 2019; 9 (20) :21-40
URL: http://mmi.aui.ac.ir/article-1-600-fa.html
URL: http://mmi.aui.ac.ir/article-1-600-fa.html
تقوی نژاد بهاره. مطالعه تطبیقی تزئینات هندسی محراب‌های گچ‌بری دوره سلجوقی با محراب‌های گچ‌بری دوره ایلخانی در ایران. نشريه علمي مرمت و معماري ايران. 1398; 9 (20) :21-40
دانشگاه هنر اصفهان ، b.taghavinejad@gmail.com
چکیده: (2711 مشاهده)
تزئینات هندسی، از جمله تزئینات پرکاربرد در هنر اسلامی بوده که به‌تنهایی و گاه در تلفیق با سایر نقوش یا کتیبه‌ها استفاده شده‌اند. محراب‌های گچ‌بری قرن ششم تا اواسط قرن هشتم هجری مقارن با عصر سلجوقی و ایلخانی نیز از جمله آثاری بوده که علاوه بر تزئینات متنوع گیاهی و انواع کتیبه‌ها، با تزئینات هندسی متنوع و زیبایی آراسته شده‌اند. این پژوهش، با هدف معرفی و مقایسه انواع تزئینات هندسی به‌کار رفته در محراب‌های گچ‌بری قرون مذکور؛ از حیث تنوع، تداوم یا تکرار آنها و محل کاربرد آنها در بخش‌های مختلف محراب‌ها، شکل گرفته است. در راستای دست‌یابی به این هدف، پرسش اصلی این پژوهش چنین است؛ تزئینات هندسی موجود در محراب‌های گچ‌بری اوایل قرن ششم تا اواسط قرن هشتم هجری کدام بوده و چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی در این گروه از تزئینات به‌لحاظ نوع نقوش و محل کاربرد آنها در اجزای مختلف محراب‌های عصر سلجوقی و ایلخانی وجود دارند؟ روش یافته‌اندوزی، بر اساس پژوهشی میدانی (عکاسی- طرح خطی1) و با استناد به منابع مکتوب انجام شده که به روش تاریخی- تطبیقی، به تحلیل داده‌های به‌دست آمده از نمونه‌های مطالعاتی می‌پردازند. نتایج حاصله، که از بررسی 40 محراب گچ‌بری تاریخ‌دار یا منسوب به اوایل قرن ششم تا اواسط قرن هشتم هجری (دارای تزئینات هندسی) به‌دست آمده، حاکی از آن هستند که در هر دو دوره، بیشترین درصد را گره‌هایی بر پایه عدد مبنای2 شش از قبیل؛ گره‌های "شش و شمسه"، "شش و سه پری گردان" و ... به خود اختصاص داده که غالباً در نیم ستون‌ها و دیوارهای روبرو یا جانبی محراب‌های گچ‌بری قرار دارند. استفاده از طرح‌های هندسی3؛ زیگزاگی، زنجیرمانند و حصیری نیز به‌دفعات در حاشیه‌های باریک تکرار شده است؛ اما از جمله بارزترین تفاوت‌های موجود در تزئینات هندسی محراب‌های دوره ایلخانی، می‌توان به کاربرد بیشتر گره‌ها به‌لحاظ کمیت، تلفیق نقش‌مایه‌های گره با نقوش (گل، برگ) و شکل‌های هندسی ساده و استفاده از طرح‌های هندسی پُرکارتر و متنوع‌تر در حاشیه‌های باریک، اشاره نمود.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
معماري و شهرسازي
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
