فصلنامه علمی مرمت و معماری ایران
شماره هاي اتي
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
۱- دانشگاه هنر اصفهان
۲- دانشگاه هنر اصفهان ،m.ghalehnoee@aui.ac.ir
۲- دانشگاه هنر اصفهان ،
چکیده: (۶۹۲ مشاهده)
پس از دهه 70 میلادی و همزمان با توجهات به نتایج اجتماعی فضاهای شهری، احساس انسان در رابطه با مکان محور بسیاری از تحقیقات بوده است. در این میان، «حس مکان» مفهومی است که در کنار دیگر مفاهیم پُرکاربرد در این حوزه چون دلبستگی به مکان، وابستگی به مکان و هویت مکان، همواره مورد توجه بوده است. این درحالیست که اگرچه برخی مطالعات حس مکان را چتری مفهومی وسیعی دربرگیرنده تعاملات انسان-مکان در نظر می‌آورند، به زعم برخی مطالعات، توافق بسیار کمی بر چگونگی تعریف و اندازه‌گیری پیوندهای انسان-مکان گزارش شده است که در مجموع حکایت از نوعی پراکندگی مطالعات در این حوزه و خلع چارچوب مفهومی جامعی جهت انتظام‌بخشی به مطالعات در این حوزه دارد. لذا در ایـن مقالـه جهت پُر نمودن خلع نظری مذکور و دستیابی به تبیینی جامع و فراگیر از حس مکان که قابلیت‌های نظری و عملی بالایی در پرداختن به آن در حوزه تعاملات انسان-مکان و مسائل شهری مربوطه وجود دارد، تلاش شده است ضمن پرداختن به ادبیات پژوهش در اشاره به مفهوم حس مکان، ابعاد، مؤلفه‌های سازندۀ آن و دیگر مفاهیم مرتبط، با شناسایی و استخراج رویکردهای نظری در مطالعات منتخب اصلی و تکمیلی در حوزه حس مکان به کمک راهبرد پژوهشی مرور نظام‌مند روایی و بر مبنای وجوه اشتراک و افتراق مفاهیم کلیدی و رویکردهای نظری مذکور، مُدل مفهومی حس مکان ارائه گردد. بر مبنای این پژوهش، مدل مفهومی حس مکان متمرکز بر تلفیق رویکردهای نظری در مطالعات در حوزه حس مکان، و دربرگیرنده مفاهیم مطرح‌شده، ابعاد، و مؤلفه‌های سازنده آن و بر اساس اعتبارسنجی روایی صوری و محتوایی، از حیث رویکرد نظری واجد سه وجه «ذاتی»، «چندبُعدی»، و «مرتبه‌ای» شناسایی شد. در مدل مذکور، حس مکان بیانگر نظامی پیچیده از ارتباطات درونی فی‌مابین ابعاد مختلف عاطفی، شناختی، و رفتاری تعاملات انسان-مکان، و دربرگیرنده مراتب مختلف تجربه انسان نسبت به مکان (از طرد مکان تا تعهّد نسبت به مکان) می‌باشد که در آن ارتباط حس مکان با دیگر مفاهیم پرکاربرد در این حوزه شامل دلبستگی به مکان، وابستگی به مکان، و هویت مکان نیز تشریح می‌گردد که قادرست راهگشای تحقیقات آتی، و چگونگی کاربست آن در حوزه‌های عملی طراحی و برنامه‌ریزی شهری باشد.
شماره‌ی مقاله: ۱۶۸
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
معماري و شهرسازي
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |