سال 13، شماره 33 - ( بهار 1402 )
جلد 13 شماره 33 صفحات 56-43 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sobhani A, Karimy A. A Window made of Gypsum and Glass: Technical Heritage of making Stucco and Glass Latticeworks. mmi 2023; 13 (33) : 3
URL: http://mmi.aui.ac.ir/article-1-1279-fa.html
URL: http://mmi.aui.ac.ir/article-1-1279-fa.html
سبحانی افسانه، کریمی امیرحسین. پنجره‌ای از گچ و شیشه: میراث فنی ساخت مشبک‌های شیشه‌دار گچی. نشريه علمي مرمت و معماري ايران. 1402; 13 (33) :43-56
افسانه سبحانی1 
، امیرحسین کریمی* 2
، امیرحسین کریمی* 2
1- دانشگاه هنر اصفهان- دانشکده حفاظت و مرمت
2- دانشگاه هنر اصفهان- دانشکده حفاظت و مرمت ،ahkarimy@gmail.com
2- دانشگاه هنر اصفهان- دانشکده حفاظت و مرمت ،
چکیده: (3059 مشاهده)
پژوهش حاضر با هدف شناخت فنی نوعی از پنجره‌های مشبک شیشه‌دار انجام شده که در بررسی‌های پیشین در مورد آن‌ها صحبتی نشده است و در واقع فرضیه‌های بیان شدۀ قبلی برای روشن کردن شیوۀ ساخت این نمونه‌ها کارآمد نیست. بنابر شواهد فنی به دست‌آمده در متن حاضر، این پنجره‌ها مشبک دولایۀ گچی نام‌گذاری شده‌اند. پنجره‌های مشبک گچی شیشه‌دار حداقل از قرن چهارم هجری به این سو در ایران ساخته می‌شده‌اند. اما تمرکز پژوهش حاضر بر ساخت پنجره‌های شیشه‌دار با دو سطح گچی است و با مشاهده و بررسی آزمایشگاهی دو پنجرۀ آسیب دیده تاریخی منسوب به عصر صفوی، روند ساخت این آثار تشریح شده است. این دو پنجره که بزرگترین‌شان ابعاد حدود 3/1 در 1 متر داشت، احتمالاً از خانه‌ای تخریب شده در اصفهان جدا شده و به ادارۀ میراث فرهنگی اصفهان انتقال یافته بودند. در پژوهش حاضر از روش‌های آزمایشگاهی تست‌های شیمی‌تر، FTIR، تصاویر FE- SEM و آنالیز XRF بر روی نمونه‌ها استفاده شده است. بنابر نتایج این بررسی، در مشبک‌های دو لایۀ بزرگ از قابی چوبی برای استحکام‌دهی در حین ساخت استفاده می‌شده و کار بر روی یک تکیه‌گاه صلب روغن‌خورده انجام می‌شده است. دو لایۀ گچ کم‌آب و پرآب بر روی هم به کار می‌رفته و پس از حصول گیرش اولیه در سطح گچ خطوط اصلی انداخته می‌شدند و گچ اول برداشته می‌شد تا در فضای میان بازوهای ضخیم گچی، به لایۀ دومی برسند. نقوش ظریف‌تر سپس با سوراخ‌کاری در گچ دوم اجرا می‌شدند و مرحلۀ نهایی اتصال شیشه‌های رنگی با ملاط گچ مخلوط با چسب به پشت سوراخ‌ها، پس از برداشت تکیه‌گاه بوده است. بنابر نتایج آزمایش‌ها در پایان اجرا احتمالاً لایۀ روغنی برای کم کردن حساسیت بدنۀ گچی نسبت به رطوبت بر روی کل پنجره زده می‌شد.
شماره‌ی مقاله: 3
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
