- فصلنامه علمي

دوره قاجار به سبب ارتباطات با کشورهای دیگر معماری دچار تغییراتی می­گردد. معماری مساجد شیراز نیز از قاعده مستثنی نبوده­است. مساجد مشیرالملک و نصیرالملک از بناهای دوره قاجار هستند که به دلیل قرارگیری در این تحولات و تحت تأثیر پیشینۀ معماری شیراز دارای ویژگی‌‌های خاص تزئینی در کاشی‌کاری و تحولاتی در کالبد و فضاهای معماری هستند که بیشتر ازنظر هنری موردتوجه پژوهشگران بوده‌اند. از این ‌روی، هدف این مقاله ضمن بررسی روند تاریخی این دو بنا، بازخوانی ویزگی­های به وجود آمده در عناصر تشکیل‌دهنده این‌‌ مساجد و بررسی عملکرد نیایشی- آموزشی‌‌شان است. به‌عبارت‌دیگر مهم‌ترین پرسش این پژوهش این است که عملکردهای مساجد مشیرالملک و نصیرالملک چه بوده است و ویژگی­های معمارانه چگونه در پیوند فضای آموزشی با نیایشی در این بنا مؤثر بوده است؟ در فرآیند پژوهش کنونی و به‌منظور دستیابی به سؤالات و اهداف تحقیق از بررسی‌‌های میدانی و از راهبرد ترکیبی شامل مورد پژوهی و تفسیری- تاریخی برای معرفی، دسته‌بندی و یافتن ارتباط‌‌های تطبیقی استفاده‌ شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌‌دهند که مساجد نصیرالملک و مشیرالملک ازجمله بناهای دوره قاجار شیراز محسوب می‌‌شوند که دارای تناسبات دقیقی در اجزاء معماری خود نظیر حیاط، حوض و نما هستند. از سویی دیگر این دو بنا دارای عملکردی نیایشی- آموزشی هستند و نسبت به بناهای دوران گذشته در عناصر کالبدی خویش دچار تغییر و دگرگونی‌‌هایی شده‌‌اند. این ویژگی­ها به‌طور عمده در عناصری همچون مهتابی، ایوان چلیپایی، برج ساعت و نماهای بنا به چشم می‌‌خورند.

واژه‌های کلیدی: مسجد مشیرالملک، مسجد نصیرالملک، عملکرد نیایشی- آموزشی، قاجار، شیراز

     

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

---

---