- فصلنامه علمي

قوام ­الدین شیرازی از معماران برجسته دوره تیموری است که آثار بسیاری همانند مسجد گوهرشاد مشهد و مسجد گوهرشاد هرات را از خود به یادگار گذاشته است. آنچه که در بررسی یک بنا به عنوان اثری معمارانه مورد توجه قرار می­گیرد، جنبه­های مادی و فضای کالبدی و شکل دهنده به آن اثر معماری است. با توجه به تخریب مسجد گوهرشاد هرات، یکی از راه های درک و شناخت معماری مسجد، بررسی تناسبات هندسی آن با مسجد گوهرشاد مشهد می­باشد به این دلیل که مسجد گوهرشاد مشهد قبل از مسجد گوهرشاد هرات بنا شده است و این احتمال وجود دارد که قوام ­الدین در طراحی مساجد از تناسبات هندسی مشترکی استفاده کرده باشد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف یافتن یک نظام تناسبات هندسی مشترک در دو بنای شاخص قوام ­الدین، یعنی مساجد­ گوهرشاد در مشهد و هرات به تحلیل و مقایسه تناسبات هندسی نقشه کف این مساجد می­پردازد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، تفسیری- تاریخی می­باشد. گردآوری داده­ها در دو بخش کتابخانه­ای و تحلیل اسناد و نقشه­ها انجام شده است. روش کار به این صورت بود که تناسبات هندسی مساجد گوهرشاد در مشهد و هرات با استفاده از الگوهای تناسبات هندسی، تحلیل و مقایسه گردید. نتایج پژوهش نشان می­دهد که قوام ­الدین در این مساجد از تناسبات و نسبت­های هندسی مشخص و مشابهی استفاده کرده است. به بیان دیگر در هر دو مسجد، گنبد خانه، طول شبستان­ها و ترکیب مجموعه گنبد­خانه با شبستان، تناسبات و نسبت­های هندسی مشابهی دارند و تفاوت­هایی در تناسبات و نسبت­های هندسی میانسرا و ایوان­های دو مسجد وجود دارد که احتمالاً مربوط به زمینه(محل قرارگیری بنا) و نوع بهره­برداری از آن­ها باشد.

واژه‌های کلیدی: معماری تیموری، قوام الدین شیرازی، مسجد گوهرشاد مشهد، مسجد گوهرشاد هرات، تناسبات هندسی

     

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

---

---