این پژوهش بر آن است با بررسی حوزههای فضایی مورد استقبال گروههای مختلف استفادهکننده و معنای دریافتی کل بنا از سوی آنان، در بنای تاریخی دایر مسجد جامع (عتیق) اصفهان و با سیری معکوس، ویژگیهای کالبدی مؤثر در ایستها و رفتار آنان را شناسایی نماید. پرسش این است که ویژگیهای شاخص کالبدی - فضایی مسجد جامع (عتیق) اصفهان چه تأثیراتی بر رفتار استفادهکنندگان آن دارد؟ با تحلیل نظریات پایه و مطالعات میدانی روانشناسانه به روش «مشاهده» و با تکنیک تهیه «نقشه رفتاری» و «فهرست رفتاری»، کلیه رفتارها مطالعه گردید و با استفاده از روش «پرسشنامه» با دو تکنیک «افتراق معنایی» و «اخذ تصویر ذهنی»، معنای بنا از دیدگاه استفادهکنندگان استخراج شد. در ادامه، معنای بنا از دیدگاه گروههای پرسش شونده و به تفکیک «هدف حضور در بنا»، «سن» و «جنسیت» و با بهرهگیری از نرمافزار SPSS21 مورد تحلیل قرار گرفت. با همپوشانی نتایج بهدستآمده از روشهای مزبور، دیده میشود بین ویژگیهای معماری هر حوزه از مسجد و رفتار به وقوع پیوسته استفادهکنندگان در آن، ارتباط معناداری وجود دارد؛ به طوری که ویژگیهای معماری هر حوزه از مسجد جامع (عتیق) اصفهان، منجر به پدید آمدن معنایی متفاوت در ذهن هریک از گروههای استفاده-کننده و در نتیجه بروز رفتارهای متفاوت در آنان شدهاست. هریک از فاکتورهای «سن»، «جنس» و «هدف استفاده» در ادراک استفادهکنندگان مؤثر است. کودکان به دلیل جثه کوچکتر و تجربه ناکافی از بناهای مرتفع، نسبت به سایر گروههای سنی، مسجد را «مرتفعتر» میدانند. گردشگران مسجد را برای کاوش، به اندازه کافی «روشن» نمیبینند و نسبت به عبادت-کنندگان آن را «تاریکتر» احساس میکنند. زنان احتمالاً به دلیل دید محدودتری که در مکانهای انتخابی خود (جهت داشتن خلوت بیشتر) دارند، مسجد را نسبت به مردان «کوچکتر» میبینند. مکانهایی که در مسجد جامع اصفهان مرکز توجه هستند، تراکم جمعیتی کمتری دارند و ایست در آنها کمتر اتفاق میافتد.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |