- فصلنامه علمي

اسناد بین​المللی حفاظت، از مهم​ترین دستاوردهای همکاری جامعۀ جهانی و چکیدۀ تجربیات بین​المللی و نشان‌دهندۀ سیر رشد دانش در زمینۀ حفاظت است. توسعۀ واژگان مفهومی و ورود مفاهیم جدید به این اسناد سبب تقویت مبانی نظری حفاظت و توجه کامل‌تر به الگوهای پیچیده‌تر میراثی شده است که از جملۀ «میراث روستایی» است. طرح برخی از این مفاهیم مستقیماً بر پذیرش ابعادی مغفول از روستا، به عنوان بخشی از میراث بشری و ورود برخی دیگر از آن​ها برای ارائۀ رویکردهای پیچیده‌تر و چندجانبه در مواجهه با آن تأثیرگذار بوده است. هدف این مقاله تبیین و توضیح مفاهیم مؤثر بر تکوین و بسط مفهوم میراث روستایی در این اسناد و بیان نسبت هریک از این مفاهیم با مفهوم  میراث روستایی و تأثیر متقابل آن​ها بر تغییر رویکردهای حفاظت از میراث روستایی است. این مقاله محصول بررسی و تحلیل محتوای حدوداً چهل سند منتسب به سه نهاد بین‌المللی یونسکو، ایکوموس و شورای اروپا است و بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی​کردن متن اصلی اسناد انجام شده است. ماهیت این بررسی​ها در ذیل روش‌های تحقیق کیفی قرار می​گیرد و راهبرد این تحقیق توصیفی_ تحلیلی است. در نوشتۀ حاضر به سابقۀ پیدایش هفت مفهوم «میراث زنده، کیفیت و شیوۀ زندگی، پایداری، دیدگاه فرهنگی، بوم​زادی، میراث ناملموس و روح مکان» توجه شده که بر تکوین و تکامل مفهوم میراث روستایی بسیار تأثیر داشته‌اند و ارتباط آنها با همدیگر از طریق وجوه ارزشی روستا بررسی ‌شده است. این بررسی​ها نشان می‌دهد: شناخت عمیق‌تر هریک از این مفاهیم ابعاد گسترده‌تری از مفهوم میراث روستایی را روشن می‌سازد تا جایی که میراث روستایی به مفهوم کل روستا نزدیک می‌شود. تحلیل کردن سیر تکامل مفهوم میراث روستایی، چشم‌اندازی را فراروی این مفهوم به ما نشان می​دهد که در حل چالش هم​پیوندی و وجوه چندگانۀ آن و تأمل​کردن دربارۀ ارتقای این مفاهیم در تناسب با جهانبینی سازندۀ آن بسیار مؤثر است