شماره هاي اتي
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
، shaahin.dashteh@gmail.com
چکیده: (765 مشاهده)
جلوخان به محوطه‌ای گشاده در مقابل سردر ابنیه گفته می‌شود که استفاده از آن از عهد صفوی تا دوره معاصر بسیار فراگیر بوده است. با وجود این، شکل‌گیری و تحول الگوی جلوخان را نمی‌توان تنها منحصر به این دوران زمانی دانست. شواهد و نمونه‌های برجای مانده از عهد تیموری، گویای حضور این الگو در معماری این دوره است. پیروی از الگوی جلوخان در ساخت مجموعه‌های معماری در منطقه ماوراءالنهر و خراسان بزرگ، پس از دوره تیموریان و در عصر شیبانیان و اشترخانیان نیز تداوم یافته که گویای اهمیت الگوی فوق در طراحی مجموعه‌های معماری در این منطقه جغرافیایی و این دوران تاریخی است. این پژوهش قصد دارد تا با بررسی نمونه‌های اولیه و همچنین دو نمونه شاخص متعلق به عصر تیموری (مجموعه سلطان‌سعادت و آنو) و یک نمونه متعلق به دوره شیبانیان (مجموعه چهاربکر) و همچنین نمونه‌های متاخر دیگر در این منطقه جغرافیایی، ریشه‌های شکل‌گیری این فرم از مجموعه‌سازی که در معماری ایران حضوری موثر داشته را تبیین نماید. سوالات اصلی که این پژوهش در پی پاسخ به آن بوده این است که، ریشه‌های شکل‌گیری مجموعه‌جلوخان‌دار در منطقه ماوراءالنهر و خراسان بزرگ در طول دوران تیموری و ازبکان شیبانی و اشترخانی چه بوده است؟ بر اساس تحولات مجموعه‌های جلوخان‌دار در سه عصر تیموریان، شیبانیان و اشترخانیان، این مجموعه‌ها را در چند دسته از لحاظ ساختار قرارگیری ابنیه می‌توان دسته‌بندی کرد؟ این پژوهش با رویکرد تحلیلی-تاریخی انجام گرفته و نتایج آن گویای آن است که مجموعه‌های جلوخان‌دار را می‌توان به دو دسته اصلی جلوخان‌دار سبک قاش و سبک جفت از لحاظ نحوه استقرار ابنیه تقسیم کرد. ریشه‌های جلوخان‌های سبک قاش را می‌توان در قاش‌سازی دو بنا که قدمتی طولانی در منطقه ماوراءالنهر داشته نسبت داد و ریشه جلوخان‌های جفت را نیز می‌توان حاصل عقب‌نشینی ابنیه از ردیف سایر بناها در کنار گذرها به منظور تقویت حس دعوت‌کنندگی دانست.
شماره‌ی مقاله: 120
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
معماري و شهرسازي
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
