سپیده علاقمند، فرهنگ مظفر، سید باقر حسینی، بهرام صالح صدق پور، سال ۹، شماره ۲۰ - ( ۱۰-۱۳۹۸ )
چکیده
خودشکوفایی، مرتبه عالی نیاز انسانی و یک نیاز موجود است که تمایل به رشد و تحقق توانایی‌های بالقوه و استعدادهای فرد دارد. با ایجاد فضایی مناسب در دانشگاه‌ها، می‌توان به اغنای این نیاز کمک کرد. در حال حاضر، یکی از مسائل دانشگاه‌ها این است که فضاهای جمعی دانشگاه‌ها بیشتر برای رفع نیازهای فیزیکی و احتیاجات بنیادین اولیه دانشجویان به‌کار گرفته شده؛ به‌عبارتی‌دیگر، فضاهای جمعی دانشگاه، با توجه به خودشکوفایی و اغنای آن طراحی و ساخته نشده‌اند. هدف از این تحقیق، ارائه مؤلفه‌های طراحی فضاهای جمعی دانشگاه در پاسخ به نیاز خودشکوفایی (حصول به خودشکوفایی دانشجویان) است. روش تحقیق در این پژوهش، ترکیبی از روش کمی و کیفی شامل؛ روش اسنادی، روش تحلیل محتوای کیفی، روش زمینه‌یابی یا پیمایشی از نوع دلفی و علی- مقایسه‌ای بوده که در چهار مرحله به انجام رسیده است. در مرحله اول به روش اسنادی، ادبیات موضوع مورد بررسی و عوامل مؤثر بر خودشکوفایی، شناسایی شدند. در مرحله دوم به روش دلفی و در سه گام اجرا و لیست اولیه، صفات فضایی به‌همراه دسته‌بندی مربوطه استخراج شدند. در مرحله سوم به روش علی-مقایسه‌ای، بر اساس یافته‌های مرحله دوم، پرسش‌نامه بسته تنظیم و میان جامعه آماری توزیع شد. داده‌ها، از طریق آزمون تحلیل واریانس چند متغیره مانوا مورد تحلیل قرار گرفته و مهم‌ترین صفات فضایی مؤثر بر اغنای خودشکوفایی دانشجویان به‌دست آمدند. در مرحله چهارم، لیستی از مؤلفه‌های طراحی که صفات فضایی جهت شکل‌گیری در فضا می‌طلبند، از منابع و نظرسنجی از متخصصین استخراج شده و سپس، پرسش‌نامه‌ای جهت بررسی تأثیر مؤلفه‌های طراحی بر شکل‌گیری صفات فضایی، تنظیم و میان متخصصین توزیع شد. نتیجه این مرحله، استخراج مؤلفه‌های طراحی فضاهای جمعی دانشگاه است. نتایج پژوهش نشان دادند مهم‌ترین صفاتی که در فضاهای جمعی دانشگاه باید وجود داشته باشد تا منجر به خودشکوفایی دانشجویان شود، صفات فضایی حریم شخصی و خلوت، حضورپذیری، سادگی در سازمان‌دهی محیطی و اجتماع‌پذیری هستند.
