چکیده: محوطههای تاریخی و سایت‌های باستانشناسی از طرفی متاثر از تغییرات و مداخلات ناشی از توسعه‌های بیضابطه و از طرفی با حفاظت صرف، بدون ارائه راهکارهای عملیِ تدوام حیات، در معرض پدیده‌های مخرب هستند. ایجاد تعامل سازنده ما بین توسعه و حفاظت در محوطههای تاریخی، بخصوص محوطه‌هایی که در مجاورت و یا در فاصله نزدیکی از جوامع محلی واقع شده‌اند، شرایط را برای حفاظت دائم این میراث و ارتقا کیفیت زندگی جوامع محلی پیرامون فراهم خواهد کرد. این پژوهش تلاش برای تبیین جایگاه حفاظت و توسعه در محوطههای تاریخی و چگونگی رابطه آنها دارد که درصورت پاسخگویی به پرسش‌های زیر حاصل خواهد شد.چگونه می‌توان رابطه‌ای مکمل میان حفاظت و توسعه در محوطههای تاریخی برقرارکرد؟ چگونه توسعه پایدار می‌تواند به عنوان ابزاری موثر در حفاظت از محوطههای تاریخی عمل کند؟ این تحقیق با رویکرد کیفی و راهبرد تفسیری-تاریخی، بر‌اساس مطالعات و تحقیق پیرامون نظریات، منشورها و کنوانسیون‌ها در زمینه حفاظت، توسعه و محوطههای تاریخی انجام شده‌است؛ و با مد‌نظر قراردادن رابطه حفاظت و توسعه در محوطه‌های‌تاریخی، سعی بر اثباتِ امکانِ سوق‌دادنِ رویکرد حفاظت صرف یا توسعۀ یک جانبه، به حفاظت و توسعه پایدار به صورت توامان دارد، که با ارتباط مناسب و پیشبرد همزمان آنها در یک راستا با هدفی مشترک، و با مدیریت دقیق تغییرات، محقق خواهد شد؛ که با پررنگ‌شدنِ نقش جوامع‌محلی در حفاظت از محوطه‌های‌تاریخی، توسعه‌پایدار محوطه و جامعه‌محلی از طریق مدیریت دقیق و یکپارچه و توسعه گردشگری خلاق، رقم خواهد خورد، و بدین صورت حفاظت از محوطه تاریخی به امری تداومی تبدیل خواهد شد.
