در دوره پهلوی دوم، مدرنیسم به‌‌گونه‌‌ای در سطح فرهنگی جامعه مورد حمایت قرار گرفت که پای آن به زمینه طراحی مساجد نیز کشیده شد و منجر به ساخت مساجدی نوگرا گردید. پس از آن با حمایت‌‌های حاکمیت در توجه به ظرفیت‌‌های معماری سنتی با برگزاری همایش‌‌هایی، به موازات نقدهایی که به مدرنیزاسیون این دوران می‌‌شد، رویکرد منطقهگرایی رخ نمود که به‌‌نحوی انتقادی نسبت به کاربرد ویژگی‌‌های مدرنیسم و میراث گذشته برخورد می‌‌کرد. پرسش‌‌های مطرح‌شده عبارت هستند از اینکه چه شباهت‌‌هایی مساجد نوگرای این دو دهه را در امتداد هم قرار داده و چه تفاوت‌هایی مساجد منطقه‌‌گرا را به‌‌عنوان واکنشی به مساجد مدرن مطرح می‌‌کنند؟ چه عواملی منجر به تغییر رویکرد طراحی در مساجد نوگرا شده‌اند؟ پژوهش پیش رو با روشی توصیفی- تحلیلی، به سیر تحول طراحی مساجد نوگرای ایران مابین سال های ١٣٤٠ تا ١٣٥٧ ش. پرداخته و در این بررسی، از نظریه منطقهگرایی انتقادی برای تحلیل و دسته‌‌بندی مساجد نوگرا و نمایان ساختن تغییرات صورت‌گرفته در طراحی مساجد منطقه‌‌گرای دهه ١٣٥٠ ش. نسبت به مساجد مدرن دهه ١٣٤٠ ش. بهره گرفته است. هدف از این مطالعه، دسته‌‌بندی خوانا و مستدل‌تری از سیر تحول رویکرد طراحی مساجد نوگرا با توجه به بستر تاریخی و جریانات نظری معماری بوده تا پایه‌‌ای برای خوانش رویکردهای طراحی مساجد نوگرا پس از انقلاب اسلامی فراهم آورد. مساجد منطقه‌‌گرا برخلاف مساجد مدرن که تنها در قالب امر بصری قابل درک هستند، به آثاری لمس‌‌پذیر با قابلیت درک از طریق تمامی حواس تحلیل شدند. مساجد منطقه‌‌گرای دهه ١٣٥٠ ش. از لحاظ حجمی همچون مسجد الجواد بدیع و نو هستند، اما در رویکرد طراحی آنها حساسیت به هویت فرهنگی و توجه به امر بومی قابل پیگیری است. با این حال که در روند طراحی با رویکردی انتقادی، سنتزی از سنت معماری ایرانی با ساخت فن‌‌آوارنه و سبکی مدرن صورت داده‌اند که هیچ‌‌گونه تقلید و بازگشت تاریخی چون مسجد دانشگاه تهران در آنها مشاهده نمی‌‌شود.
