انسانها در برخورد با محیط متنوع و غنی، اطلاعات محدودی را در ذهن خود ثبت میکنند و این اطلاعات، تصویر ذهنی جامع هر چند نادرست از محیط راشکل میدهد.از طرفی، زندگی در ساختمانهای بلند مسکونی در ایران همواره با نارضایتیهایی همراه است که تصویر ذهنی روشن در ذهن ساکنان میتواند این نارضایتیها را کاهش دهد. عواملی کالبدی و عوامل روانشناختی میتوانند در شکلگیری تصویر ذهنی در افراد نقش مؤثری داشته باشند. این پژوهش بر آن است که عوامل کالبدی را که باعث ایجاد تصویر ذهنی روشن در ذهن ساکنان ساختمانهای بلند میشوند، شناسایی کند. لذا تبیین عوامل کالبدی تاثیرگذار بر تصویر ذهنی ساکنان ساختمانهای بلند مسکونی سؤال تحقیق است. پژوهش حاضر از نظر هدف، بنیادی و از نظر رویکرد، کمی است. روش گردآوری دادههای پژوهش، ترکیبی از مطالعات کتابخانهای (نظری) و مطالعات میدانی و پیمایشی مبتنی بر پرسشنامهی با سؤالات بسته و نیمه باز است. در تبیین و تحلیل پژوهش، از مدل اچنر و ریچی استفاده و سؤالات پرسشنامه بر اساس دو بعد از این مدل، کارکردی-کلی و کارکردی-جریی و نظرات متخصصان تنظیم شده است. پرسشنامهی طراحی شده، در اختیار تمامی مهندسان معمار که در شهر ارومیه شرکت مشاور فعال دارند و اساتید متخصص کشور در زمینهی تصویرذهنی و معماری قرار گرفت تا علاوهبر پاسخدهی، درصورت وجود عامل مهم دیگر، آن را اضافه کنند. سپس پرسشنامه به روش نمونهگیری تصادفی در اختیار ساکنان ساختمانهای بلند شهر ارومیه قرار داده شد و پاسخهای آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش در بعد کارکردی-کلی نشان داد که به ترتیب عوامل ویژگیهای فرم(شکل، رنگ، بافت و اندازه) و ایمنی فنی و دید و منظر در شکلگیری تصویر ذهنی ساکنان ساختمانهای بلند مسکونی مؤثر هستند. همچنین نتایج پژوهش در بعد کارکردی-جزئی (که تمامی عوامل بر فضاهای پارکینگ، راهروهای دسترسی، راهپله و آسانسور، پشتبام، ورودی، لابی، فضاهای مکث و استراحت، حیاط و فضای داخلی واحد مسکونی سنجیده شد) به ترتیب عوامل ایمنی فنی، خوانایی، نور و روشنایی و دید و منظر را در شکلگیری تصویر ذهنی ساکنان ساختمانهای بلند مسکونی، تاثیرگذارتر بیان میکند.
