چکیده:

از دغدغه‌های متولیان و محققین مرتبط با منسوجات تاریخی، حفاظت و پاک‌سازی از آن‌ها است. به‌واسطه ساختار و ساختمان این آثار، شناخت بستر، آلودگی، و روش‌های مواجه با آن از اهمیت زیادی برخوردار است. در این راستا محققین زیادی طی مطالعه بر روی آلودگی‌های منسوجات تاریخی، آن ها را شناسایی، طبقه‌بندی و معرفی کردند. اما برای طراحی مهندسی معکوس و به‌منظور دست یافتن به نتیجه‌ی عملکرد عوامل متغیر، ارزیابی یک شوینده یا مکانیزم شستشو، لازم است، آلودگی با ویژگی‌های یکسان در دست باشد. هدف از نوشتن این مقاله، ارزیابی روشـهای متداول انتقال آلودگی و ارائه شیوه‌هایی مناسب‌ بر روی نمونه‌‌ی آزمایشگاهی است. به این منظور مؤلفه‌های وسعت، میزان و یکنواختی مورد نظر می‌باشد. از اینرو با مطالعات کتابخانه‌ای و تحقیقات میدانی و انجام آزمایش‌ها، داده‌های گردآوری‌شده، به روش توصیفی و تجربی، تحلیل محتوا، و به‌صورت کمی و کیفی گزارش گردیده است. به‌طوری که سه مؤلفه میزان، وسعت و یکنواختی سطح آلودگی، اندازه‌گیری و بررسی‌شده‌اند. در فرایند تحقیق، پس از آماده‌سازی پارچه و آلودگی، با بهره‌مندی از شیوه سیلک اسکرین تخت غیر خودکار، آلودگی به پارچه سلولزی، انتقال داده شد که میزان آلودگی نمونه‌ها با محاسبه حجم عبوری توری بکار گرفته‌شده، تعیین گردید. وسعت آلودگی با تهیه استنسیل، مشخص شد و میزان یکنواختی سطح آلودگی به‌وسیله اسپکتروفتومتر انعکاسی اندازه‌گیری و گزارش گردید. نتایج به‌دست آمده به‌صورت کمی در سه مؤلفه مذکور، نشان داد که روش چاپ سیلک اسکرین می‌تواند راه مناسبی برای انتقال آلودگی به سطح پارچه به‌منظور دست‌یابی به تهیه نمونه‌های یکسان و آماده‌سازی آن برای انجام آزمایش‌های بعدی ‌باشد.