- فصلنامه علمي

در سالیان اخیر، توجه ویژه‌ای به اصول توسعه پایدار به‌عنوان رویکردی جامع با هدف بهبود کیفیت زندگی، در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی شده است که دراین‌میان، گردشگری یکی از زمینه‌های بسط توسعه پایدار محسوب می‌گردد. سهم عمده‌ای از مساحت کشور ایران به مناطق کویری و بیابانی جذاب اختصاص یافته که باعث می‌شود قابلیت تبدیل به یکی از بهترین مقاصد گردشگری کویری را داشته باشد. مبانی نوین توسعه پایدار، حول محور توسعه بومی و بهره‌گیری از تنوع‌های مکانی- فضایی استوار است و از این منظر، درکنار احترام به ویژگی‌های طبیعی، فرهنگی- اجتماعی و میراث معماری مناطق کویری، می‌توان به توسعه پایدار این مناطق دست یافت. درکنار بستر طبیعی موجود در مناطق کویری و جذبه‌ فراوان آن برای طیف‌های گسترده‌ای از انواع گردشگری، باید مجموعه‌های گردشگری- اقامتی در این مناطق وجود داشته باشند که ضمن خدمت‌رسانی به مردم بومی، به‌عنوان مقصد اسکان گردشگران در این مناطق انتخاب شوند.

ساخت و طراحی مجموعه‌های گردشگری- اقامتی از ابعاد مختلفی تشکیل می‌گردد که باتوجه‌به ماهیت موضوع و بستر طراحی، انتخاب ساختگاه مناسب را می‌توان اولین قدم و یکی از مراحل مؤثر بر نتیجه نهایی طراحی دانست. حال پرسشی که در ذهن متبادر می‌گردد این است که روند منطقی این انتخاب به چه صورت می‌تواند انجام پذیرد. عوامل مؤثر بر انتخاب نهایی چیست و درنهایت، میزان تأثیرگذاری آنها چگونه مشخص خواهد شد. پژوهش حاضر به‌دنبال ارائه پیشنهاد مسیری منطقی برای انتخاب ساختگاه مناسب مجموعه‌های گردشگری- اقامتی کویری ازمیان مجموعه‌ای مشخص از انتخاب‌ها به‌صورت قیاس منطقی است. در این پژوهش، معیارهای موردِمطالعه براساس مطالعات انجام‌شده توسط سایر محققین و مصاحبه با کارشناسان و خبرگان ازطریق پرسش‌نامه‌های خبره انتخاب شده و در مرحله بعد، براساس روش PHA (روش تحلیل سلسله‌مراتبی در تصمیم‌گیری)، به بررسی معیارها و اثرگذاری آنها بر فرایند انتخاب ساختگاه اقدام شده است. به‌منظور مشخص‌شدن کارکرد منطق پیشنهادی، شهرستان خوروبیابانک در استان اصفهان به‌عنوان یکی از مناطقی که قابلیت ایجاد گردشگری کویری را دارد، به‌عنوان بستر مطالعاتی بررسی و سپس ازمیان شش گزینه‌ مشخص‌شده در این شهرستان، منطقه‌ موردِنظر در روستای مصر به‌عنوان گزینه نهایی انتخاب شده است.