یکی از مهم‌ترین فضاهای عمومی که کودکان با آن سروکار دارند، فضاهای آموزشی و از ابتدایی‌ترین این فضاها، پیش‌دبستانی است. تعلق کودکان به پیش‌دبستانی‌ها، بر آینده کودکان در جهت ارتقای آموزش ‌و پرورش آنان تأثیرگذار است. در ایران و در زمینه ایجاد و ارتقای تعلق به فضاهای آموزشی مختص به کودکان، تحقیقات زیادی انجام ‌شده، ولی تحقیقاتی که کودکان به‌عنوان منبع اصلی داده‌های کیفی در آنها مشارکت داشته باشند، محدود هستند. هدف این تحقیق، دست‌یابی به عوامل و سپس راهبردهای طراحی جهت تعلق کودکان پسر به فضاهای پیش‌دبستانی شهر اصفهان‌ است که با کمک روش تحقیق ترکیبی و چهار مرحله‌ای به‌دست آمد. سه مؤلفه اصلی تعلق به مکان؛ ویژگی‌های محیطی، فردی و تعاملات فردی و اجتماعی هستند که از مرحله اول و با کمک منابع کتابخانه‌ای و تحلیل محتوای آنها حاصل شدند. سپس در مراحل بعدی با تأکید بر این سه مؤلفه اصلی، بخشی از راهبردهای طراحی با کمک ترسیم تصاویر ذهنی و مصاحبه‌های باز با کودکان و بخشی دیگر از این راهبردها با پرسش و پاسخ از خبرگان معماری و مربیان و روان‌شناسان کودک به‌دست آمد. توجه به فضای باز و طبیعی، حضور طبیعت، آب و نور طبیعی در فضای داخلی، حیات ‌وحش، فضایی برای فعالیت بدنی، استفاده از تکنولوژی جهت ایجاد سرگرمی، فضاهایی جهت بروز احساسات و همانندسازی کودکان با محیط‌های مطلوب، فضاهایی برای حفظ هویت و رشد کودک و خیال‌پردازی، تعاملات، مشارکت و اکتشاف کودک، از سه مرحله اول تحقیق حاصل شدند. احاطه فضای بازی کودکان با سبزینگی ضمن نظارت، ارتباط بصری به فضای سبز در فضاهای اصلی مدرسه، نفوذ سبزینگی خارج کلاس به داخل، مشارکت کودکان در کاشت و نگهداری فضای سبز و نگهداری از جانداران و آبزیان و وجود بازشوهای وسیع برای دید به محوطه، از راهبردهای طراحی با اولویت‌های بالاتر در فضاهای داخلی و خارجی مدرسه از دید معماران، مربیان و روان‌شناسان کودک در انتهای مرحله چهارم هستند.   

واژه‌های کلیدی: تعلق به مکان، ویژگی‌های فردی، ویژگی‌های محیطی، تعاملات، پیش‌دبستانی

متن کامل [PDF 1027 kb]   (478 دریافت)