- فصلنامه علمي

تغییر ساختمان­های موجود برای کاربری­های جدید پدیده­ای نو نیست. برای مثال در دوره رنسانس، ساختمان­های قدیمی برای کاربری­های جدید تغییر پیدا می­کردند و یا در دوره انقلاب فرانسه (اواخر قرن 18 میلادی) ساختمان­های مذهبی پس از مصادره برای کارکردهای صنعتی و نظامی مورد استفاده قرار می­گرفتند. اگرچه در بسیاری از موارد این مداخلات بدون توجه به حفاظت میراث تاریخی بوده اما انگیزه اقتصادی محرکی برای تغییر کاربری ابنیه بوده است. به­علاوه در طول چند دهه اخیر در اروپای غربی نیز استفاده مجدد و بهبود منایع موجود به عنوان مرکز اقدامات بازآفرینی مدنظر قرارگرفته است. این موج جدید، حس ارتباط و تعامل بین اقدامات بازآفرینی و مرمتی را ایجاد کرده و نقش ابنیه و ساختار تاریخی در بسیاری از پروژه­های بازآفرینی را به­طور فزاینده مهم ساخته است.

در ایران نیز به تأسی از کشورهای توسعه­یافته، سیاست تغییر کاربری طی چند دهه اخیر رشد فزاینده­ای داشته است به ویژه در کاشان طی سال­های اخیر این سیاست به وفور یافت می­شود. هدف از این پژوهش سنجش اثرات تغییر کاربری بناها به اقامتگاه­های سنتی بر بازآفرینی کالبدی است که در آن 5 معیار جهت تجزیه و تحلیل انتخاب شده است.

روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و پیمایشی- میدانی است که پس از مطالعه منابع کتابخانه­ای و گردآوری مبانی نظری پشتیبان، با استفاده از ابزارهای پرسشنامه، مصاحبه عمیق و مشاهده میدانی، داده­ها جمع­آوری شده و تجزیه و تحلیل آن­ها انجام گرفته است. یافته­های این پژوهش نشان می­دهد که به­طور کلی تغییر کاربری ابنیه تاریخی بر بازآفرینی کالبدی بافت تاریخی شهر کاشان اثر مثبت گذارده است. افزایش مرمت ابنیه تاریخی، افزایش نوسازی و بهسازی بافت، بهبود سیما و منظر محدوده تاریخی کاشان و کاهش آلودگی­های محیطی و توجه به ارزش­های تاریخی و فرهنگی و کوشش برای حفاظت بیشتر از آن­ها از جمله اثرات مثبت ایجاد اقامتگاه­های سنتی بر بافت پیرامونی خود هستند.