سال 12، شماره 30 - ( تابستان 1401 )
جلد 12 شماره 30 صفحات 40-25 |
برگشت به فهرست نسخه ها
سیما خالقیان1 
، مهدی مطیع2 ، مهدی سعدوندی* 3
، مهدی مطیع2 ، مهدی سعدوندی* 3
1- دانشگاه هنر اصفهان
2- دانشگاه اصفهان
3- دانشگاه هنر اصفهان ، m.saedvandi@aui.ac.ir
2- دانشگاه اصفهان
3- دانشگاه هنر اصفهان ، m.saedvandi@aui.ac.ir
چکیده: (2253 مشاهده)
قرآن کریم کتاب راهنمای زندگی است و معماری ظرف زندگی انسان. معماری از زندگی شکل می پذیرد. مفاهیم مطرح‌شده در قرآن کریم به‌عنوان کتاب راهنمای زندگی می‌تواند به تولید مفاهیم نظری در حوزۀ معماری کمک کند. این پژوهش تحقق مفهوم واژه «عماره» در قرآن را تبیین کرده و به دنبال این پرسش است: معانی که باید در معماری باشند و از آیه مذبور می‌توان استخراج و استنباط نمود چیست و این مفاهیم چگونه می‌تواند در معماری تحقق یاید. هدف این پژوهش درک شئون گوناگون امر الهی در معماری و ارتقاء معانی معمارانۀ آن است. مبانی نظری پژوهش در ذیل مطالعات معناشناسی کلمۀ «عماره» ارائه می‌شود. از روش معناشناسی برای تبیین مؤلفه‌های معنایی واژه‌ها در عبارت «هو انشأکم من الارض واستعمرکم فیها» از آیۀ 61 هود استفاده‌شده است.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد در نگاه زبان‌شناسی تاریخی «عَمَرَ» و «عَبَدَ» هر دو به‌جای هم به‌کاررفته است؛ بنابراین این دو واژه اشتقاق مشترک یا هم معنایی در ریشه دارند؛ بنابراین آبادانی می‌تواند جزء بندگی باشد و بندگی آبادانی همراه آورد. استعمار بر وزن استفعال، طلب عمارت است؛ یعنی خدا انسان را از زمین آفریده و از او آبادی آن را خواسته است؛ از تأمل در آیات قرآن استنباط می‌شود هرچند معماری باید ایمن باشد، «عماره» تنها به معنای ساخت کالبد فضایی نیست؛ همان‌طور که آفریدگار، زمین را مسخر انسان و مهد آرامش او قرار داده است، انسان باید بتواند معماری را بستری برای پاسخ‌گویی به نیازهای مادی و معنوی چون تفکر، عبادت و آرامش قلب قرار دهد و همان‌طور که انشاء در طی زمان صورت می‌گیرد معماری نیز باید متناسب با زمان و زمانه بالنده شود، ارتقاء یابد و بستر شکوفایی افراد را فراهم کند. نتیجۀ این پژوهش معانی معماری مستخرج از آیه را در شش بحث معماری به مثابۀ عامل زندگی بخشی به مکان، جایگاه به آرامش رسیدن انسان، مکان رشد و تربیت، بستر ارتباط با آسمان و زندگی معنوی انسان، نقش معمار به عنوان خلیفه الله و تجلی پروردگار در مکان زندگی انسان مطرح و تببین می‌کند که استعمار فی الارض باعث جهت گیری انسان به سمت خدا، طلب مغفرت الهی و آمادگی برای جلب رحمت خداوند می‌شود.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد در نگاه زبان‌شناسی تاریخی «عَمَرَ» و «عَبَدَ» هر دو به‌جای هم به‌کاررفته است؛ بنابراین این دو واژه اشتقاق مشترک یا هم معنایی در ریشه دارند؛ بنابراین آبادانی می‌تواند جزء بندگی باشد و بندگی آبادانی همراه آورد. استعمار بر وزن استفعال، طلب عمارت است؛ یعنی خدا انسان را از زمین آفریده و از او آبادی آن را خواسته است؛ از تأمل در آیات قرآن استنباط می‌شود هرچند معماری باید ایمن باشد، «عماره» تنها به معنای ساخت کالبد فضایی نیست؛ همان‌طور که آفریدگار، زمین را مسخر انسان و مهد آرامش او قرار داده است، انسان باید بتواند معماری را بستری برای پاسخ‌گویی به نیازهای مادی و معنوی چون تفکر، عبادت و آرامش قلب قرار دهد و همان‌طور که انشاء در طی زمان صورت می‌گیرد معماری نیز باید متناسب با زمان و زمانه بالنده شود، ارتقاء یابد و بستر شکوفایی افراد را فراهم کند. نتیجۀ این پژوهش معانی معماری مستخرج از آیه را در شش بحث معماری به مثابۀ عامل زندگی بخشی به مکان، جایگاه به آرامش رسیدن انسان، مکان رشد و تربیت، بستر ارتباط با آسمان و زندگی معنوی انسان، نقش معمار به عنوان خلیفه الله و تجلی پروردگار در مکان زندگی انسان مطرح و تببین می‌کند که استعمار فی الارض باعث جهت گیری انسان به سمت خدا، طلب مغفرت الهی و آمادگی برای جلب رحمت خداوند می‌شود.
شماره‌ی مقاله: 2
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
معماري و شهرسازي
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |