@ARTICLE{Dinarvand, author = {Taher Tolou Del, Mohammad Sadegh and Azad Armaki, Marzieh and Dinarvand, Mohammad and }, title = {Spatial Factors Affecting Spiritual Sense in architectural spaces of the Holy Shrine of Razavi By Using Behavioral Psychology Approach}, volume = {12}, number = {29}, abstract ={«احساس معنوی محیط» تجربه­ ای ویژه حاصل از حضور در فضاهای قدسی است. درزمینه ­ی ارتباط بین معماری و مفاهیم معنوی، تحقیق‌های بسیاری صورت گرفته است اما کمتر به بررسی تجربیات معنوی در مواجهه با آثار معماری پرداخته­ اند. روانشناسی رفتارگرا به ­واسطه تمرکز بر روی عکس‌العمل مخاطبان، به‌عنوان پاسخ و فضاهای معماری به‌عنوان محرک، بستر مناسبی برای بررسی احساس معنوی محیط است. در این مقاله از طریق مرور ادبیات، ویژگی‌های این احساس شناسایی و سپس از طریق تحلیل عاملی، عوامل فضایی مؤثر، دسته ­بندی می‌شوند. پس از تهیه پرسشنامه و سنجش روایی از «نسبت روایی لاوشه» و «شاخص روایی محتوایی» برای تعیین پایایی از روش آلفای کرومباخ استفاده شد. برای تعین حجم نمونه، از طریق روش آسان یا در دسترس تعداد 320 نفر از زائران حرم مطهر امام رضا (ع) در سال 1397 انتخاب‌شده‌اند. یافته­ ها و نتایج پژوهش نشان می­دهد عوامل مؤثر بر احساس معنوی محیط، در پنج دسته به شرح عوامل عملکردی «مقیاس و تناسب ابعادی، رعایت شأن و عملکرد، فضای سکون، فضای مکث، حیاط­های وسیع، امکانات رفاهی جانبی و هم‌جواری فضاهای فرهنگی» و عوامل کالبدی «عظمت مقبره، شکوه داخلی مقبره، تدریج افقی اهمیت، سیر از ساده به پیچیده در محور عمودی و افقی، شاخص بودن المان مقبره» و عوامل ایده‌ای «ساماندهی ورودی، انتظام سلسله مراتبی فضا، منع شمایل‌نگاری، انطباق محور حرکتی بر محور معنایی، ابهام در تسلسل فضا، شاخص بودن نورپردازی و موقعیت عناصر نورانی» و عوامل یکپارچگی شامل «تشابه نسبی فضاهای پشت سرهم، کل­‌گرایی، همگرایی فرم و تزئینات» و عوامل فناوری، «مسقف بودن موقت حیاط، سامانه‌های نورپردازی شگفت‌انگیز و شرایط زیست‌محیطی» شناسایی و دسته‌بندی‌شده‌اند. }, URL = {http://mmi.aui.ac.ir/article-1-1252-fa.html}, eprint = {http://mmi.aui.ac.ir/article-1-1252-fa.pdf}, journal = {Scientific Journal of Maremat & Me'mari-e Iran (quarterly)}, doi = {‎10.52547/mmi.2042.14000521}, year = {2022} }