چکیده
امروزه جوامع پیوسته شاهد ساختمان‌های در حال تخریبی هستند که چهره شهرها را آشفته کرده‌اند. در پی تخریب هر ساختمان بتنی یا فلزی، مشکلات فراوانی نهفته هستند. در حال حاضر، به ‌تبع دلایل متعددی از جمله؛ پیشرفت تکنولوژی از یک‌سو و عوامل فرهنگی از سوی دیگر، مصیبت تخریب و حمل‌ و نقل نخاله‌های بناها گریبان جامعه ما را گرفته است. بسیاری از کشورهای جهان، گام‌های مؤثری برای افزایش عمر مفید بناها برداشته‌اند و در مسیر حفظ انرژی و سرمایه‌های ملی و منابع زمین، توصیه‌های بسیاری دیده می‌شوند. ضرورت طولانی بودن عمر مفید بناها در کشور ما، یکی از مسائلی است که پس از ورود ایران به دوره تجدد، به دست فراموشی سپرده ‌شده است. این در حالی است که ماندگاری معماری در جامعه سنتی ایران همواره مورد توجه‌ بوده و رویکردهای این معماری، ضامن تداوم حیات بناها در طول زمان بوده‌اند. در این راستا، هدف مقاله حاضر، تبیین عوامل معمارانۀ مؤثر بر عمر مفید معماری سنتی است. از منظر روش تحقیق، این پژوهش از نوع کیفی و به روش نظریۀ زمینه‌ای است. در این پژوهش، رویه‌ای از جزء به کل و استقرایی متکی بر تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها حاکم است. از طریق گردآوری نظام‌مند داده‌ها با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، مطالعات میدانی، مصاحبه با معماران سنتی و تحلیل استقرایی آن، دانشی درباره ماندگاری معماری سنتی به‌دست ‌آمده و در قالب دستگاه نظری "عوامل مؤثر بر ماندگاری معماری سنتی فلات مرکزی ایران" بیان‌ شده است.
تداوم کالبد و تداوم کارکرد، دو اصل کلی برای ماندگاری معماری سنتی ایران هستند. در این میان، ملاحظات مربوط به مکان‌یابی و استقرار شهر یا بنا، مصالح، تکنیک ساخت و محافظت از بنا، تداوم کالبد معماری را سبب می‌شوند. از طرفی، بقای کالبد در گرو استفاده عملکردی مداوم از بنا است. اجتماع‌پذیری و انعطاف‌پذیری معماری سنتی، تداوم کارکرد آن را تضمین می‌کنند.

واژه‌های کلیدی: ماندگاری بنا، معماری سنتی، فلات مرکزی ایران

متن کامل [PDF 614 kb]   (665 دریافت)