سال 7، شماره 13 - ( بهار و تابستان 1396 )                   جلد 7 شماره 13 صفحات 122-107 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


1- دانشگاه هنر اصفهان ، salehinia@aui.ac.ir
2- دانشگاه هنر اصفهان
چکیده:   (4953 مشاهده)

این پژوهش بر آن است با بررسی حوزه​های فضایی مورد استقبال گروه‌های مختلف استفاده​کننده و معنای دریافتی کل بنا از سوی آنان، در بنای تاریخی دایر مسجد جامع (عتیق) اصفهان و با سیری معکوس، ویژگی‌های کالبدی مؤثر در ایست​ها و رفتار آنان را شناسایی نماید. پرسش این است که ویژگی‌های شاخص کالبدی - فضایی مسجد جامع (عتیق) اصفهان چه تأثیراتی بر رفتار استفاده‌کنندگان آن دارد؟ با تحلیل نظریات پایه و مطالعات میدانی روانشناسانه به روش «مشاهده» و با تکنیک تهیه «نقشه رفتاری» و «فهرست رفتاری»، کلیه رفتارها مطالعه گردید و با استفاده از روش «پرسشنامه» با دو تکنیک «افتراق معنایی» و «اخذ تصویر ذهنی»، معنای بنا از دیدگاه استفاده​کنندگان استخراج شد. در ادامه، معنای بنا از دیدگاه گروه‌های پرسش شونده و به تفکیک «هدف حضور در بنا»، «سن» و «جنسیت» و با بهره‌گیری از نرم​افزار SPSS21 مورد تحلیل قرار گرفت. با هم‌پوشانی نتایج به‌دست‌آمده از روش​های مزبور، دیده می​شود بین ویژگی‌های معماری هر حوزه از مسجد و رفتار به وقوع پیوسته استفاده​کنندگان در آن، ارتباط معناداری وجود دارد؛ به طوری که ویژگی‌های معماری هر حوزه از مسجد جامع (عتیق) اصفهان، منجر به پدید آمدن معنایی متفاوت در ذهن هریک از گروه‌های استفاده-کننده و در نتیجه بروز رفتارهای متفاوت در آنان شده​است. هریک از فاکتورهای «سن»، «جنس» و «هدف استفاده» در ادراک استفاده​کنندگان مؤثر است. کودکان به دلیل جثه کوچک‌تر و تجربه ناکافی از بناهای مرتفع، نسبت به سایر گروه‌های سنی، مسجد را «مرتفع​تر» می​دانند. گردشگران مسجد را برای کاوش، به اندازه کافی «روشن» نمی​بینند و نسبت به عبادت-کنندگان آن را «تاریک​تر» احساس می​کنند. زنان احتمالاً به دلیل دید محدودتری که در مکان‌های انتخابی خود (جهت داشتن خلوت بیشتر) دارند، مسجد را نسبت به مردان «کوچک‌تر» می​بینند. مکان‌هایی که در مسجد جامع اصفهان مرکز توجه هستند، تراکم جمعیتی کمتری دارند و ایست در آنها کمتر اتفاق می​افتد.

متن کامل [PDF 1595 kb]   (1469 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: معماري و شهرسازي

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.