سرزندگی شهری مفهومی نو در ادبیات تخصصی شهرسازی است. با وجود تعاریف متعددی سرزندگی توسط صاحب‌نظران، این تعاریف با توجه به جنبه‌های متفاوت سرزندگی، معادل خصوصیات اجتماعی فرهنگی سایر کشورها تعریف شده است. اما سرزندگی پیش از شناخته شدن در ادبیات شهرسازی، در شهرها وجود داشته و در هر فرهنگی، تعاریف متفاوت داشته است. در‌صورتی‌که ادبیات جهانی سرزندگی بدون شناخت پشتوانه تاریخی آن در ایران، مطالعه شود، این خطر پیش رو است که در راستای خلق سرزندگی شهری، برخی ارزش‌های بومی و تاریخی سرزندگی ایرانی به فراموشی سپرده شود. به‌علاوه اینکه بافت‌های تاریخی که بخش جدانشدنی شهر هستند و محدودیت مداخله دارند، در راستای خلق سرزندگی‌شهری از تمامیت شهر جدا مانده و افول بیشتر سرزندگی در این بافت‌ها سبب ترک و رکود بیشتر آن‌ها گردد. این تحقیق معیارهای بومی خلق سرزندگی شهری را تعریف می‌نماید. لذا با انتخاب شهر اصفهان به‌عنوان یکی از تاریخی‌ترین شهرهای ایران، به جستجوی سرزندگی در گذشته تاریخی آن پرداخته شده و به این پرسش پاسخ داده می‌شود که شباهت‌ها و تفاوت‌های مفهوم سرزندگی تاریخی و بومی با سرزندگی شهری چیست و مردم بومی چه فضایی در شهر اصفهان را سرزنده می‌پندارند؟ در این راستا از دو روش تحقیق تحلیلی-تاریخی و پیمایشی استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد سرزندگی در گذشته تاریخی اصفهان وجود داشته و تمامی شاخص‌های سرزندگی جهانی در گذشته تاریخی اصفهان مصداق‌های بومی داشته است. تعریف مردم بومی اصفهان از سرزندگی با ادبیات جهانی آن تطابق دارد، اما چگونگی و شکل و وزن آن متفاوت است، به‌شکلی که برخی معیارهای سرزندگی در اصفهان بیش از بقیه مورد تأکید است و معیارهای جهانی در این شهر از ارزش‌گذاری یکسانی برخوردار نیستند. میدان نقش جهان به عنوان سرزنده‌ترین فضای شهری هم در گذشته تاریخی اصفهان و هم در حال حاضر از دیدگاه مردم بومی این شهر شناخته شد.

واژه‌های کلیدی: سرزندگی شهری، سرزندگی در پیشینه تاریخی، سرزندگی بومی، فضای شهری سرزنده

متن کامل [PDF 1116 kb]   (202 دریافت)