نشانه‌ها با رمزگانی که به‌ تدریج در جریان شکل‌گیری و تحولات شهر در دوره‌های مختلف به وجود آمده‌اند، در ذهن مخاطبین شهر تصویری آشنا یافته‌ و عواطف، احساسات و خاطره‌های مردم از محل سکونت خود در پیوند با این نشانه‌ها شکل می‌گیرند. نشانه‌ها در شهر، بخشی از یک کلیت بزرگ‌تر و پیچیده بوده، آنها مجرد و تنها نیستند و در عوض، لایه‌لایه هستند؛ چرا که ما بی‌وقفه در حال دوباره‌نویسی و دوباره‌سازی محیط پیرامون خود -هم از نظر کالبدی و هم فراکالبدی- هستیم. این هم‌نشینی/ برهم‌نشینی، در فرآیند زمان اتفاق می‌افتد. زمان پیدایش، زمان زیستن و زمان ادراک شهر به مثابه متنی که بر لوح پالیمسست1 نوشته شده، در خوانش آن مؤثر است. بدیهی است هر اندازه ضخامت چینه‌های تاریخی بیشتر باشد، خوانش زبان زیرین آن دشوارتر است. با توجه به این امر، هدف اصلی پژوهش، پاسخ به این پرسش مهم است؛ بازآفرینی کهن‌روایتی چون منظر شهری که لایه‌های مختلفی دارد و خوانش آن دشوار است، چگونه ممکن می‌شود؟ نگارندگان برای دست‌یابی به این هدف، از نشانه‌شناسی لایه‌ای و تحلیل گفتمان به‌عنوان روشی تحلیلی بهره می‌جویند؛ چرا که نشانه‌های شهری به علت دارا بودن ویژگی‌های فیزیکی و جنبه‌های قراردادی و اجتماعی منضم به آنها، از اصولی‌ترین معیارها در فرآیند شناخت، آسیب‌شناسی و حفاظت از ارزش‌های یک شهر به شمار می‌آیند. این روش، از طریق گفتمانی که حاصل ارتباط میان لایه‌ها و دوره‌های مختلف زیستِ شهر است، به روایت شهر دست یافته، گفتمان‌های جدید خلق کرده است و سبب بازتولید معنا می‌شود. در نتیجه‌، نشانه‌ها از طریق تعامل با یکدیگر رو به جلو حرکت کرده‌اند و به سبب پویاییِ جریان نشانه‌ها، بافت/ زمینه شکل گرفته و بافت‌سازی انجام می‌شود. بافت‌سازی‌ به‌گونه‌ای است که شهر را در چارچوب زمانی-مکانی خاصی محدود نکرده و همگام با فرآیند توسعه حرکت نموده، تغییرات را پذیرا شده و در عین حال با اتصالات رمزگانیِ خود، به شبکه‌ پیشین متصل می‌ماند.

واژه‌های کلیدی: معنا، نشانه‌شناسی لایه‌ای، تحلیل گفتمان، پالیمسست، بازآفرینی منظر شهری

متن کامل [PDF 8163 kb]   (496 دریافت)