شهر اصفهان، در زمره مهم‌ترین شهرهایی قرار دارد که از مشخصات و ویژگی‌های شکلی منحصر به فردی در ساختار فضایی و بافت کالبدی خود برخوردار است. باوجود اینکه در چند دهه اخیر، طرح‌های جامع و تفصیلی متعددی برای آن تهیه شده، با این‌حال به ابعاد شکل بافت شهر در جهت‌دهی، هدایت و کنترل توسعه کالبدی آن توجهی نشده است. ازجمله مهم‌ترین دلایلی که موجب این غفلت شده، می‌توان به روش‌های تهیه این‌گونه طرح‌ها اشاره نمود. درواقع، نوع پهنه‌بندی‌های پیشنهادی این طرح‌ها با محوریت کاربری زمین، نتوانسته ابعاد فرم کالبدی بافت این شهر را به عنوان یکی از منحصر به فردترین ویژگی‌ها در کیفیت‌بخشی به محیط‌ها و فضاهای شهری به‌کارگیرد. بنابراین، بهره‌گیری از پهنه‌بندی‌هایی که از تمام ابعاد و ارزش‌های فضایی– کالبدی و فرهنگی– تاریخی بافت شهر در فرایند هدایت و کنترل توسعه کالبدی استفاده نماید، ضرورت اساسی دارد. پهنه‌بندی برش عرضی رهیافت نوینی در پهنه‌بندی بافت شهری است که با لحاظ‌کردن بیشتر عناصر و مؤلفه‌های فرم کالبدی شهر و تمرکززدایی از کاربری زمین، بر تمام جوانب شکل‌دهنده به فرم کالبدی بافت شهر در تهیه طرح‌های تفصیلی، تأکید دارد. با اصلاح و بهبود مجموعه داده‌ها و اطلاعاتی که در قالب طرح‌های تفصیلی شهری تهیه می‌شود، می‌توان شهر اصفهان را با رهیافت برش عرضی، پهنه‌بندی کرد. بنابر نگرشی که بیان شد، اهداف مقاله پیش‌رو: نخست، معرفی پهنه‌بندی برش عرضی به عنوان روشی برای پهنه‌بندی اراضی و بافت‌های شهری و دیگر، مناسب‌سازی پهنه‌بندی برش عرضی برای بخشی از بافت کالبدی شهر اصفهان با توجه به شرایط محلی و استفاده عملی از آن است. پرسش‌های پژوهش برای دستیابی به این اهداف نیز بدین قرار است: پهنه‌بندی برش عرضی چیست و روش‌های تهیه آن کدام است. چگونه و با تأکید بر چه مشخصات فضایی- کالبدی می‌توان برای بافت شهر اصفهان پهنه‌بندی برش عرضی تهیه کرد. روش تحقیق به‌کار گرفته‌شده، توصیفی- تحلیلی است. از نتایج به‌دست‌آمده، می‌توان به این نکته اشاره نمود که رهیافت برش عرضی چارچوبی منظم و روشمند برای سازماندهی مجدد داده‌هاست. همچنین، اطلاعات طرح تفصیلی برای برقراری ارتباط عینی و مستدل بین وضع موجود و مطلوب است که بدون این رهیافت، بسیاری از آن‌ها باوجود هزینه‌های زمانی و مالی بسیاری که صرف می‌شود، بی‌استفاده می‌مانند. ضمن اینکه با بهره‌گیری از رهیافت برش عرضی، پهنه‌های بخش مرکزی منطقه 1 شهر اصفهان در پهنه‌های T5،T4 و T3 جای گرفته که هریک، سه زیرپهنه دیگر را دربرمی‌گیرد.

واژه‌های کلیدی: برش عرضی، پهنه‌بندی، ریخت‌شناسی بافت شهر، اصفهان.

متن کامل [PDF 1294 kb]   (3661 دریافت)