- فصلنامه علمي

در فرآیند مرمت بناهای تاریخی یکی از ارکان بسیار مهم و اساسی، آسیب‌شناسی است. آن‌چنان‌که فقط با آسیب‌شناسی صحیح و دقیق، طرح مرمت صحیح و کارآمد به دست خواهد آمد. از میان آسیب‌های مختلف و متنوعی که در بناهای تاریخی ایجاد می‌گردد، ترک‌های سازه‌ای دیوارها مقوله بسیار مهم و ویژه‌ای است که می‌تواند پایداری و تعادل سازه بنا را به مخاطره انداخته و روند تخریب را تسریع ‌نماید. این ترک‌ها به‌سبب ایجاد اختلال در ناپایداری و تعادل ایستایی دیوار ایجاد می‌گردد و معمولاً هر عامل مخل منجر به یک ترک می‌شود. لیکن در مواردی پس از این‌که عامل مخلی موجب ناپایداری دیوار و ایجاد ترک گردید، مشاهده می‌شود که با رشد و پیشرفت ترک، ترک‌های ثانویه و جدیدی شکل می‌گیرد. لذا همواره این سؤال مطرح است که ترک اولیه چه تغییراتی در تعادل ایستایی دیوار ایجاد می‌کند که موجب به‌وجود‌آمدن ترک‌های ثانویه می‌گردد. به همین دلیل، در پاسخ به این سؤال، پژوهش حاضر با هدف تحلیل استاتیکی نحوه شکل‌گیری ترک‌های ثانویه در دیوارهای بدون بازشو انجام گردیده است. روش تحقیق، مطالعات تئوری و تحلیلی استاتیکی است که سعی شده به‌طور میدانی، مصادیقی به‌منظور راستی‌آزمایی نتایج تحلیل‌ها یافته و ارائه شود.
بر اساس مطالعات انجام‌شده، هنگامی که نشست معمولی در هر یک از دو انتهای دیوار و یا تقریباً در تمام طول دیوار اتفاق می‌افتد، ترک‌های ثانویه ایجاد نمی‌شوند؛ بلکه زمانی ترک‌های ثانویه مشاهده می‌شود که نشست در قسمت میانی و یا نشست بلند در ابتدا یا انتهای دیوار رخ داده باشد. همچنین، شکل ترک‌های ثانویه بستگی به طول ناحیه نشست‌کرده دیوار و شکل ترک‌های اولیه دارد.