سال 11، شماره 28 - ( زمستان 1400 )                   جلد 11 شماره 28 صفحات 70-61 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


1- دانشگاه شهید بهشتی ، sh_changizi@yahoo.com
2- دانشگاه شهید بهشتی
چکیده:   (3570 مشاهده)
منابع کهن فارسی، از زمره‌ مهم‌ترین منابع برای شناختن معماری گذشته‌ ایران به شمار می‌روند. از جمله‌ این متون، کتاب نزهت‌نامه علایی اثر شهمردان‌بن ابی‌الخیر است که در سال‌های پایانی سده‌ پنجم هجری تألیف شده است. این کتاب، دایره‌المعارفی از علوم رایج در آن روزگار است و شامل موضوعات متنوعی چون؛ اقسام حیوانات، نباتات، جواهر، حساب، نجوم، هنرهای دستی و ... می‌شود. موضوع این مقاله، استخراج، دسته‌بندی و بررسی اصول و مقولاتی در کتاب نزهت‌نامه است که به کار مباحث نظری معماری می‌آیند. تحقیق با روش تفسیری و به شیوه‌ قرائت و فهم و تفسیر کتاب نزهت‌نامه به‌ واسطه‌ خود متن انجام شده است؛ لذا محور این تحقیق، کتاب نزهت‌نامه بوده و فقط برای شناخت بیشتر و استدلال بهتر به منابع درجه دوم رجوع شده است. محصول این پژوهش در سه باب سامان یافته است؛ باب اول، به زمینه و زمانه‌ کتاب اختصاص دارد و در آن مختصری از جایگاه نزهت‌نامه و نویسنده‌ آن طرح شده است. در باب دوم، اصول غالب کتاب راجع به جهان و انسان مطرح و دسته‌بندی می‌شوند. این اصول، مبانی برای باب سوم وضع می‌کنند که اصول مستخرج از کتاب راجع به معماری هستند، شامل؛ شأن معماری، کشف حکمت‌ها و معانی، مراعات وقت، شناختن طبایع و اعتدال، هماهنگی صورت و معنای نیکو. مطابق جهان نزهت‌نامه، معماری در زمره‌ صناعات شریف است. معمار لازم است بر وقت‌های سعد و نحس و طبایع مختلف در کار خود واقف باشد، بر فنون کار خویش مسلط باشد تا بتواند بنایی نیکو برآورد، در پی حکمت‌ها و معانی باشد و سعی کند اصل اعتدال را در معماری به‌جا آورد.
شماره‌ی مقاله: 5
متن کامل [PDF 454 kb]   (344 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: معماري و شهرسازي

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.